Category Archives: Yoruba Folklore

“A ki i jẹ Igún, a ki i fi Ìyẹ́ Igún rinti: Ẹnu Ayé Lẹbọ” – “It is forbidden to eat the Vulture or use its feather as cotton bud: One should be careful of what others say”

Ohun ti o jẹ èèwọ̀ tàbi òfin ni ilú kan le ma jẹ èèwọ̀/òfin ni ilú miran ṣùgbọ́n bi èniyàn bá dé ilú, ó yẹ ki ó bọ̀wọ̀ fún àṣà àti òfin ilú. Bi èniyàn bá ṣe nkan èèwọ̀, ó lè ṣé gbé ti kò bá si ẹlẹri lati ṣe àkóbá tàbi ki ó fi ẹnu ṣe àkóbá fún ara rẹ̀.

Ni ilú kan ti a mọ̀ si “Ayégbẹgẹ́”, àwọn àlejò ọkùnrin meji kan wa ti orúkọ wọn njẹ́ – Miòṣé àti Moṣétán. Ọba ilú Ayégbẹgẹ́ kede pé èèwọ̀ ni lati jẹ ẹiyẹ Igún ni ilú wọn. Akéde ṣe ikilọ̀ pé ẹni ti ó bá jẹ Igún, ikùn rẹ yio wu titi yio fi kú ni. Àwọn àlejò meji yi ṣe ìlérí pé kò si nkan ti yio ṣẹlẹ̀ ti àwon bá jẹ Igún, nitori eyi wọn fi ojú di èèwọ̀ ilú Ayégbẹgẹ́.

Igún – Vulture

Miòṣé, lọ si oko, ó pa Igun, ó din láta, ó si jẹ́, ṣùgbọ́n ó pa adiẹ, ó da iyẹ́ adiẹ si ààtàn bi ẹni pé adiẹ ló jẹ. Ọ̀pọ̀ ará ilú ti wọn mọ̀ pé èèwọ̀ ni lati jẹ Igún paapa, jẹ ninú rẹ, ṣùgbọ́n wọn kò mọ pé Igún ni àwọn jẹ, wọn rò wi pé adiẹ ni. Miòṣé fi ọ̀rọ̀ àṣiri yi sinú lai si nkan ti ó ṣe gbogbo àwọn ti ó jẹ Igún pẹ̀lú rẹ.

Moṣétán lọ si oko ohun na a pa Igun, ó gbe wá si ilé, ṣùgbọ́n kò jẹ́. Ó pa adiẹ dipò Igún, o din adiẹ ó jẹ ẹ, ṣùgbọ́n, ó da iyẹ́ Igún si ààtàn bi ẹni pé Igún lohun jẹ. Ni ọjọ́ keji àwọn ará ilú ri iyẹ́ Igún wọn pariwo pé Moṣétán jẹ èèwọ̀, ó ni bẹni, ohun jẹ Igún. Ni ọjọ́ kẹta inú Moṣétán bẹ̀rẹ̀ si i wú titi ara fi ni. Nigbati ìnira pọ̀ fún Moṣétán, ó jẹ́wọ́ wi pé adiẹ lohun jẹ, ṣùgbọ́n wọn ko gba a gbọ pé kò jẹ Igun, titi ti ó fi ṣubú ti ó si kú. Yorùbá ni “Ẹnu Ayé Lẹbo”, Moṣétán fi ẹnu kó bá ara rẹ̀.

Ẹ̀kọ́ ìtàn yi ni pé, àfojúdi kò dára, ó yẹ ki enia pa òfin mọ nitori “Bi a ti nṣe ni ilé wa, èèwọ̀ ibò miran”. Ẹni ti kò bá pa òfin mọ, á wọ ijọ̀ngbọ̀n ti ó lè fa ikú tàbi ẹ̀wọ̀n.

ENGLISH TRANSLATION Continue reading →

Originally posted 2015-12-29 23:20:09. Republished by Blog Post Promoter

Ajá dúró dèmί lọna, fẹrẹ kun fẹ 2ce
Bί ὸ bá dúró dèmί lọna fẹrẹ kun fẹ
Makékéké Olóko á gbọ fẹrẹ kun fẹ
Á gbọ á gbéwa dè, fẹrẹ kun fẹ
Á gbéwa dè, á gbàwá nίṣu fẹrẹ kun fẹ
Ajá dúró dèmί lọna, fẹrẹ kun fẹ 2ce

You can also download a recital by right clicking this link: Ajá dúró dèmί lọna

“Àjàpá fẹ́ kó bá Ajá – Kàkà ki eku májẹ sèsé, á fi ṣe àwàdànu” – “Tortoise tried to implicate the Dog – The rat, even if it can’t eat the grain, would rather waste it”

Ni ayé atijọ, ìyàn mú ni ìlú àwọn ẹranko gidigidi, ti àwọn ẹranko fi ńwá oúnjẹ kiri. Iṣu je oúnjẹ gidi ni ilẹ Yorὺbá. Àjàpá àti Ajá gbimọ̀ pọ, lati lọ si oko olóko lati lọ ji iṣu.

Àjàpá jẹ ara ẹranko afàyà fà, ti ko le sáré bi ti Ajá ṣùgbọ́n o lọgbọn gidigidi. Nίgbàtί Àjàpá́ àti Ajá ti jίṣu ko tán, ajá nsáré tete lọ, ki olóko má ba kawọn mọ.

Yorὺbá ni “Kàkà ki eku májẹ sèsé, á fi ṣe àwàdànu”. Àjàpá́ ri wipe ὸhun o le bá Ajá sáré, ó bá ti orin ikilọ bẹnu kί Ajá ba le dúró de ὸhun ni tipátipá. Bί Ajá ko ba dúró, nitotọ olóko á gbọ igbe Àjàpá́, yio si fa àkóbá fún Ajá. Àjàpá́ ko fẹ dá nìkan pàdánú nίtorί olóko á gba iṣu ti ohun jί kó, á sì fi ìyà jẹ ohun.

Titi di ọjọ́ òni, àwọn èniyàn ti o nhu iwà bi Àjàpá pọ̀, ni pàtàki àwọn Òsèlú. . Ikan ninú ẹ̀kọ́ itàn àdáyébá yi ni, lati ṣe ikilọ fún àwọn ti o nṣe ọ̀tẹ̀, ti o nhu iwà ibàjẹ́ tàbi rú òfin pé ki wọn jáwọ́ ninú iwà burúkú. Ìtàn yί tún dára lati gba èniyàn ni iyànjú wίpé ki a má ṣe nkan àṣίrί si ọwọ́ ẹnikẹni pàtàkì ohun ti ko tọ́ tàbί ti ó lὸdì si ὸfin. Yorὺbà ni “Mo ṣé tàn lówà, kὸ sί mo ṣégbé” bó pẹ bó yá, àṣίrί á tú.

Ẹ̀yin ọmọ Yorὺbá nίlé lóko, ẹ jẹ ká hὺwà otitọ kί á sì pa ὸfin mọ, kί a má ba rί àkóbá pàtàkì ọmọ Yorὺbá nί Òkèokun/Ìlúὸyìnbó.

: Iṣu – Yam. Courtesy: @theyorubablog

: Ajá sá fún olóko – The Dog running away from the farmer.

: Àjàpá – Tortoise. Courtesy: @theyorubablog

ENGLISH TRANSLATION Continue reading →

Originally posted 2014-11-14 10:15:01. Republished by Blog Post Promoter

Àjàpá àti Ọmọdé Mẹta – “Ẹnu àìmẹ́nu, ètè àìmétè, ló́ nmú ọ̀ràn bá ẹ̀rẹ̀kẹ́” – The Tortoise and the three playful children “A mouth that will not stay shut, the lips that will not stay closed, invites trouble for the cheek”

Leave a reply

Ni abúlé Yorùbá nigbati ko ti si ẹ̀rọ asọ̀rọ̀-mágbèsì tabi ẹ̀rọ amú-òhùn-máwòrán àti ẹ̀rọ ayélujára, àwọn ọmọdé má nkó ara jọ lati ṣe eré lẹhin iṣẹ́ oojọ Bàbá àti Ìyá wọn. Pataki, ni igba ọ̀gbẹlẹ̀ nigbati iṣẹ́ oko din kù.

Ọmọdé Mẹta – 3 young boys playing. Courtesy: @theyorubablog

Àwọn ọmọdé kunrin mẹta bẹ̀rẹ̀ si ṣe eré ìdárayá leti òkun lai bikità ohun ti ó nlọ ni àyíká. Ọmọ kini lérí pé ohun lè gun igi ọ̀pẹ pẹ̀lu ọwọ́ lásá̀n, ekeji ni ohun lè wẹ òkun yi já, ẹni kẹta ni ohun lè ta ọfà si ọ̀run. Àjàpá gbọ́ gbogbo ìlérí àwọn mẹta yi ṣe, ó gbé ìròyìn lọ fún Ọba, pé ohun ti ri àwọn ti ó lè ṣe nkan ti ẹni kan kò ṣerí. Ọba àti àgbà ìlú kò fẹ́ gba ohun ti Àjàpá wi gbọ́ nitori ọgbọ́n ẹ̀wẹ́ rẹ̀, ṣùgbọ́n o ni ki Ọba ṣe ohun ti ó bá fẹ́ fún ohun ti ìròyìn ti ohun mú wá kò bá ṣẹ.

Ọba ránṣẹ́ pé àwọn ọmọdé kunrin mẹta yi, pé ki wọn wa ṣe ohun ti wọn ṣèlérí pé wọn lè ṣe. Yorùbá ni “Ẹnu àìmẹ́nu, ètè àìmétè, ló́ nmú ọ̀ràn bá ẹ̀rẹ̀kẹ́”. Ìbẹ̀rù ba àwọn ọmọ yi, ẹbí wọn bẹ Ọba pe eré ọmọdé lásán ni àwọn ọmọ yi fi sọ gbogbo ohun ti wọn sọ, ṣùgbọ́n ẹ̀pa ò bóró mọ́ gbogbo ará ìlú (àti Àjàpá) ti pé jọ lati wòran. Àwọn ọmọde mẹta yi bẹ̀rẹ̀ si kọ orin arò bayi:

Ọmọdé mẹ́ta nṣère

Éré o, érè ayọ̀ 2ce

Ọ̀kán lóhun yó gọ̀pẹ

Éré o, érè ayọ̀

Ọ̀gọ̀pẹ, ọ̀gọ̀pẹ, ọ̀gọ̀pẹ

Éré o, érè ayọ̀

Ọ̀kán lóhun yó wẹ̀kun

Éré o, érè ayọ̀

Ọ̀wẹ̀kun, ọ̀wẹ̀kun, ọ̀wẹ̀kun

Éré o, érè ayọ̀

Ọ̀kán lóhun ó tafà sọ́run,

Éré o, érè ayọ̀

Ọ̀tàfa, ọ̀tàfa, ọ̀tàfa

Éré o, érè ayọ̀.

Èyi ti ó ni ohun lè gun ọ̀pẹ, dé ìdí ọ̀pẹ pẹ̀lú ẹkún. O gun lẹ̃ kini, ó ṣubú, o gun lẹ̃ keji kọjá ibi tó dé ni àkọ́kọ́ ki ó tó ṣubú. Èyi jẹ ki àwọn ará ìlú bẹ̀rẹ̀ si pàtẹ́wọ́ lati ki láyà, ó bá mú ọ̀pẹ gùn ni ẹ̃kẹta, ó́ gun dé orí. Ariwo sọ, inú ará ìlú dùn. Nigbati ọmọdé keji ti o ni ohun lè wẹ́ òkun ja, gbọ́ ariwo ìdùn nú yi, eleyi ki láyà. Bi ti ẹni àkọ́kọ́, ọmọdé keji ti ó ni ohun lè wẹ òkun já, o wẹ dé odi keji, nibiti wọn ti fi ijó àti ayọ̀ pàdé rẹ. Eleyi ló fún ọmọdé kẹta ni ìgboiyà pe ohun na lè ṣe ohun ti ohun ti ṣe ìlérí rẹ. Ó ta ọfà lẹ̃ kini, ọfà na, kò rin jinà ki o to wálẹ̀. O tã lẹ̃ keji, ọfà yi lọ bi ẹni pé kòní padà̀ si ilẹ̀, ṣùgbọ́n ó tún wálẹ̀ . Ni igbà kẹta ọfà na lọ sókè ọ̀run lai padà. Ariwo sọ, ṣùgbọ́n ìtìjú bo Àjàpá. Continue reading →

Originally posted 2013-09-20 22:16:26. Republished by Blog Post Promoter

Àjàpá rẹ Erin sílẹ̀ – “Ìjàlọ ò lè jà, ó lè bọ́ ṣòkòtò ni idi òmìrán”: The Tortoise humbled the Elephant – “Soldier ant cannot fight, but can cause the giant to remove pant”.

Leave a reply

Erin jẹ ẹranko ti Ọlọrun da lọ́lá pẹlu titobi rẹ ninu igbo. Yorùbá ni “Koríko ti Erin bá ti tẹ̀, àtẹ̀gbé ni láyé”, oko ti Erin bá wọ̀, olóko bẹ wọ igbèsè tori ibajẹ ti o ma ṣẹlẹ̀ si irú oko bẹ. Gbogbo ẹranko bọ̀wọ̀ fún Erin, nitori Kìnìún ọlọ́là ijù kò lè pa Erin.

Bi Erin ti tóbi tó, ni ó gọ̀ tó. Ni ọjọ́ kan, gbogbo ẹranko pe ìpàdé lati pari ìjà fún Kọ̀lọ̀kọ̀lọ̀ àti Kìnìún. Kọ̀lọ̀kọ̀lọ̀ ni bi ohun ba pa ẹran, Kìnìún a fi ògbójú gba ẹran yi jẹ. Kàkà ki Erin da ẹjọ́ pẹ̀lú òye, ṣe ló tún dá kun. Ìhàlẹ̀ àti ìgbéraga ni àwùjọ yi bi awọn ẹranko yoku ninu. O bi Kọ̀lọ̀kọ̀lọ̀ ninu to bẹ gẹ ti kò lè fọhùn. Àjàpá nikan lo dide lati fún Erin ni èsì ọ̀rọ̀, ṣùgbọ́n gbogbo ẹranko yoku bú si ẹ̀rín nitori wọn fi ojú di Àjàpá. Dipo ki Àjàpá panumọ́, ó pe erin níjà.

Ni ọjọ́ ìjà, Erin kò múra nitori ó mọ̀ pé bi Àjàpá ti kéré tó, bi ohun bá gbé ẹsẹ̀ le, ọ̀run lèrọ̀. Àjàpa mọ̀ pé ohun ko ni agbára, nitori eyi, ó dá ọgbọ́n ti yio fi bá Erin jà lai di èrò ọ̀run. Àjàpá ti pèsè, agbè mẹta pẹlu ìgbẹ́, osùn àti ẹfun ti yio dà lé Erin lóri lati dójú ti. Ó tọ́jú awọn agbè yi si ori igi nitosi ibi ti wọn ti fẹ́ jà, ó mọ̀ pé pẹ̀lú ibinu erin á jà dé idi ibi ti yio dà le lori.

Awọn ẹranko péjọ lati wòran ijà lãrin Àjàpá àti Erin. Àjàpá mọ̀ pe bi erin bá subú kò lè dide, nigbati ti ijà bẹ̀rẹ̀, ẹhin ni Àjàpá wà ti o ti nsọ òkò ọ̀rọ̀ si erin lati dá inú bi. Pẹ̀lú ibinú, ki ó tó yípadà dé ibi ti Àjàpá wa, Àjàpá a ti kósi lábẹ́, eleyi dá awọn ẹranko lára yá.

: Erin múra ìjà – Elephant charged for a fight. Courtesy: @theyorubablog

: Àjàpá – Tortoise. Courtesy: @theyorubablog

: ẹranko péjọ lati wòran ijà – animals gathered to watch a fight. Courtesy: @theyorubablog

Yorùbá ni “Bi ìyà nla ba gbeni ṣánlẹ̀, kékeré á gorí ẹni” ni ikẹhin, Àjàpá bori erin pẹ̀lú ọgbọ́n, gbogbo ẹranko gbé Àjàpá sókè pẹ̀lú ìdùnnú gun ori ibi ti erin wó si.

Ìtàn Yorùbá yi fihan pé kò si ẹni ti a lè fi ojú di. Ti a bá fẹ́ ka ìtàn yi ni ẹ̀kún rẹ́rẹ́ ni èdè Gẹẹsi, ẹ ṣe àyẹ̀wò rẹ ninu iwé “Yoruba Trickster Tales” ti Oyekan Owomoyela kọ.

ENGLISH TRANSLATION Continue reading →

Originally posted 2013-10-25 17:02:09. Republished by Blog Post Promoter

Ìtàn àròsọ bi obinrin ti sọ Àmọ̀tékùn di alábàwọ́n: The Folklore on how a woman turned the Leopard to a spotted animal.

Leave a reply

Ni igba kan ri, Àmọ̀tékùn ni àwọ̀ dúdú ti ó jọ̀lọ̀, ṣùgbọ́n ni ọjọ́ kan, Àmọ̀tékùn wá oúnjẹ õjọ́ rẹ lọ. Ó dé ahéré kan, ó ṣe akiyesi pe obinrin kan ńwẹ̀, inú rẹ dùn púpọ̀ pé òhún ti ri oúnje. O lúgọ de asiko ti yi o ri àyè pa obinrin yi fún oúnjẹ.

: Àmọ̀tékùn – Leopard. Courtesy:@theyorubablog

: Àmọ̀tékùn ri ahére – The Leopard saw a hut. Courtesy: @theyorubablog

Yorùbá ni “Ọ̀pá tó wà lọ́wọ́ ẹni la fi npa ejò”. Nigbati obinrin yi ri Àmọ̀tékùn, pẹ̀lú ìbẹ̀rù, ó fi igbe ta, ó ju kàrìnkàn ti ó fi ńwẹ̀ pẹ̀lú ọṣẹ híhó inú rẹ lù. Àmọ̀tékùn fi eré si ṣùgbọ́n, gbogbo ọṣẹ ti ó wà ninu kànrìnkàn ti ta àbàwọ́n si ara rẹ lati ori dé ẹsẹ̀ rẹ, eleyi ló sọ Àmọ̀tékùn di alámì tó-tò-tó lára titi di ọjọ́ oni. (Ẹ ka itàn àròsọ yi ninu iwé ti M.I. Ogumefu kọ ni èdè Gẹ̀ẹ́si).

Yorùbá ma nlo àwọn àròsọ itàn wọnyi lati kọ́ àwọn ọmọdé ni ẹ̀kọ́. Yorùbá ni “Ẹni ti ó bá dákẹ́, ti ara rẹ á ba dákẹ́”, nitori eyi ẹ̀kọ́ pàtàki ti a ri ninu itàn àròsọ yi ni pé, kò yẹ ki enia fi ìbẹ̀rù dúró lai ṣe nkankan ti ewu bá dojú kọni ṣùgbọ́n ki á lo ohun kóhun ti ó bá wà ni àrọ́wótó lati fi gbèjà ara ẹni.

ENGLISH TRANSLATION Continue reading →

Originally posted 2014-01-31 18:08:54. Republished by Blog Post Promoter

Gbẹ̀dẹ̀ bi Ogún Ìyá, Ogún Bàbá ló ni ni lára – Maternal Inheritance comes with ease, while paternal inheritance brings about trouble

Leave a reply

Ogún jẹ́ gbogbo ohun ìní ti bàbá tàbi ìyá bá fi silẹ́ ti wọn bá kú. Ni ìgbà àtijọ́, kò wọ́pọ̀ ki olóògbé ṣe ìwé-ìhágún, bi wọn ṣe má a pín ohun ini wọn lẹhin ikú. Ọ̀pọ̀lọpọ̀ obìnrin ki i ni ọrọ̀ bi ti àwọn ọkùnrin nitori wọn ki i ni ogún bi ilé, ilẹ̀ tàbi oko. Bi wọn ba ti fẹ ọkọ pàtàki bi ẹbi bá ti gba nkan orí ìyàwó, wọn kò tún lè padà wá gba ilé, ilẹ̀ tàbi oko ni ilé bàbá wọn, nitori eyi, ọ̀pọ̀lọpọ̀ obìnrin kò ni ohun ini púpọ̀. Ọkùnrin ló ni oko, ilé àti ilẹ̀ gẹ́gẹ́ bi àṣà àdáyé ba nitori àwọn ni ‘’Àrólé’’ ti ó njẹ́ orúkọ ìdílé.

Àwọn obìnrin Yorùbá bi Ìyá Tinubu, Ẹfúnṣetán Iyalode Ìbàdàn, Ìyá Tẹ́júoṣó, mọ nipa iṣẹ́ òwò púpọ̀ àti pé láyé òde òni àwọn obìnrin ti bẹ̀rẹ̀ si kàwé lati lè ṣe iṣẹ ti àwọn ọkùnrin nṣe tẹ́lẹ̀. Nitori eyi, lati ọ̀pọ̀lọpọ̀ ọdún sẹhin, àwọn obìnrin Yorùbá ti bẹ̀rẹ̀ si ni ohun ini bi ilé, ilẹ̀, owó tàbi oko ti ọmọ lè jogún.

Lẹhin ikú bàbá tàbi ìyá, lai si ìwé-ìhágún, àwọn ẹbí ni àṣà àdáyébá ti wọn fi le pín ogún fún àwọn ọmọ olóògbé. Àwọn ẹbí miran lè lo ‘’orí ò jorí’’ tàbi idi-igi (oye ìyàwó) ti ó bá jẹ ogún bàbá. Ọ̀rọ̀ Yorùbá ni “Bàbá gbogbo ayé”, nitori ọ̀pọ̀lọpọ̀ bàbá lo ni iyawo púpọ̀. Ìdí ti ogún bàbá ṣe lè mú ìnira wá ni wi pé ohun ti wọn bá pín fún idi-igi kan lè fa owú jijẹ fún idi-igi miran eyi si ma a ndá ìjà silẹ̀ lẹhin ikú bàbá. Eyi pẹ̀lú idi ti ọ̀pọ̀lọpọ̀ ọmọ ki i náání ohun ini bàbá lẹhin ikú irú bàbá bẹ́ ẹ̀. Ìgbà miran idi-igi ti o jogún ilé, lè má lè tọ́jú rẹ titi yio fi wó.

Àwọn ilé ti wọn kò tọ́jú – Abandoned houses

Ogún ìyá ko ti bẹ̀rẹ̀ si fa ìjà bi ti bàbá. Ó lè jẹ́ wi pé nitori àwọn obìnrin ti o ni ogún ti wọn lè jà lé kò ti pọ̀ tó bi ti àwọn ọkùnrin ti o ni ìyàwó àti ohun ìní rẹpẹtẹ. Yoruba ni ‘Ọmọ ti a kò kọ́ ló ngbé ilé ti a bá kọ́ tà’. Ọmọ ti ó bá njà du ogún ma nba ogún jẹ ni. Lati din rògbòdiyàn ti ogún ma nfà, ó yẹ ki bàbá tàbi ìyá ṣe ìwé-ìhágún, ki wọn fún ọmọ ni ẹ̀kọ́ ilé àti ẹ̀kọ́ ilé-iwé ti ọmọ kò ni fi jà du ogún bàbá tàbi ti ìyá.

ENGLISH TRANSLATION Continue reading →

Originally posted 2017-10-27 10:54:25. Republished by Blog Post Promoter

Àjàpá àti Ìyá Alákàrà – “Ọjọ́ gbogbo ni ti olè, ọjọ́ kan ni ti olóhun” – The Tortoise and the fried bean fritter seller – “Every day is for the thief, one day for the owner”.

1 Reply

Ìpolówó Àkàrà Hawker’s advert

Àkàrà gbóná re, Here comes hot fried bean fritters
Ẹ bámi ra àkàrà o Buy my fried bean fritters
Àkàrà yi dùn, ó lóyin This fried bean fritters is sweet with honey
Àkàrà gbóná re. Here comes hot fried bean fritters

Àkàrà jẹ ikan ninu ounjẹ aládùn ilẹ̀ Yorùbá. Ẹ̀wà (funfun tabi pupa) ni wọn fi nṣe àkàrà, wọn a bo ẹ̀wà, wọn a lọ, ki wọn to põ pẹ̀lú èlò ki wọn tó din. A lè fi àkàrà jẹ ẹ̀ko, fi mu gaàrí tabi jẹ fún ìpanu. Ki ṣe gbogbo enia ló mọ àkàrà din, awọn enia ma nfẹran ẹni ti ó ba mọ àkàrà din. Àti ọmọdé àti àgbà ló fẹ́rán àkàrà. Awọn ọmọde ma nkọrin bayi:

: Ẹ̀wà lilọ àti èlò – Grind beans with seasoning Courtesy: @theyorubablog

: Àkàrà lórí iná – frying beans fritters. Courtesy: @theyorubablog

: Àkàrà̀ – Fried bean fritters Courtesy: @theyorubablog

Taló pe ìyá alákàrà ṣeré, Who is calling fried bean fritters woman for fun
Ìyá alákàrà 2ce Fried bean fritters seller
Ó nta sánsán simi nímú Its smell is inviting to my nose
Ìyá alákàrà Fried bean fritters seller
Ó nta dòdò sími lọ̀fun Its smelling like fried plantain in my throat
Ìyá alákàrà. Fried bean fritters seller

Ki ṣe enia nikan ló fẹ́ràn àkàrà, Àjàpá naa fẹ́ràn àkàrà, ṣùgbọ́n kò ri owó raa, nitori èyi “Ojú ni Àjàpá fi nri àkàrà, ètè rẹ ko baa”. Àjàpá wá ronú ọgbọ́n ti ó lè dá lati pèsè àkàrà fún òhun àti idilé rẹ. Ó ronú bi wọn ti lè dá ẹ̀rù ba ọmọ alákàrà ki ó lè sá fi igbá àkàrà, rẹ silẹ̀. Ó gbé agọ̀ wọ̀, ìyàwó àti ọmọ rẹ̀ fi pápá́ bora. Bi alákàrà ba ti kiri kọjá, Àjàpá a bẹ si iwájú ọmọ alákàrà, wọn a ma ko orin bayi:

: Àjàpá . Courtesy: @theyorubablog

: Àjàpá gbé agọ̀ wọ̀ – The Tortoise wore a mask to frighten – Courtesy: @theyorubablog

Ọlirae ma gbọ̀nà, The Spirit has taken over the Road
Tobini tobini to 2ce Tobini, tobini to
Olóri yara lọ, Corn meal seller go quickly
Tobini tobini to Tobini, tobini to
Alákàrà dá dànù Fried bean fritter seller abandon it
Tobini tobini to. Tobini, tobini to

Ẹ̀rù ba alákàrà, á da àkàrà dà nù. Àjàpá àti ẹbí rẹ á bẹ̀rẹ̀ si kó àkàrà. Yorùbá ni “Wọ́n mú olè lẹẹkan, ó ni ohun ò wá ri, tani fi ọ̀nà han olè?”. Ọmọ alákàrà sunkún lọ si ilé, inú Ìya-alákàrà kò dùn si ọmọ rẹ nitori o pàdánù àkàrà àti owó ti o yẹ ki ó pa. Kò gba ìtàn ọmọ rẹ̀ gbọ́, nitorina, ó gbé àkàrà fún ni ọjọ́ keji ati ọjọ́ kẹta, ọmọ tún padà pẹ̀lú ẹkún. Ohun fúnra rẹ̀ tẹ̀lé ọmọ rẹ̀, iwin tún yọjú, àwọn mejeeji sá eré padà si ìlú lai ranti gbé igbá àkàrà. Ìyá alákàrà gba ọ̀dọ̀ Ọba àti àgbà ìlú lọ lati sọ ohun ti ojú wọn ri. Ọba pe awọn òrìṣà ìlú lati ṣe iwadi ohun ti ó fẹ́ ba ọrọ̀ ìlú jẹ yi. Ninu gbogbo òrìsà, Ọ̀sanyìn nikan ló gbà lati yanjú ọ̀rọ̀ yi.

Ìyá alákàrà tungbe àkàrà fún ọmọ rẹ̀, ṣùgbọ́n ohun àti Ọsanyin tẹ̀lé. Bi alákà̀rà ti bẹ̀rẹ̀ si polówó, Àjàpá tún jade gẹgẹ bi iṣe rẹ̀. Yoruba ni “Ọjọ́ gbogbo ni ti olè, ọjọ́ kan ni ti olóhun”. Ìyá alákàrà àti ọmọ rẹ̀ tún méré, ṣùgbọ́n Ọ̀sanyin ti o fi ara pamọ́ dúró lati wo ohun ti ó fẹ́ ṣẹlẹ̀. Àjàpá àti àwon idile rẹ̀ jade nwọn bọ ohun ti nwọn fi bora silẹ̀ lati tún bẹ̀rẹ̀ si kó àkàrà. Orí ti Àjàpá yọ jade lati jẹ àkàrà, Ọ̀sanyin fọ igi ẹlẹgun mọ lórí, awọn ẹbi rẹ̀ sálọ. Ọ̀sanyin gbé òkú Àjàpá lọ si ọ̀dọ̀ Ọba. Inú ará ìlú dùn nitori àṣiri olè tú. Ọba pàṣẹ pe Àjàpá ni ki nwọn bẹrẹ fi rúbọ si Ọ̀sanyin.

Ẹ̀kọ́ ìtàn yi ni pe ojúkòkòrò kò lérè, bó pẹ́, bóyá àṣírí olè á tú. Ikú lèrè ẹ̀ṣẹ̀ – Àjàpá pàdánù ẹ̀mí nitori àkàrà.

ENGLISH TRANSLATION Continue reading →

Originally posted 2014-04-11 21:40:58. Republished by Blog Post Promoter

Ẹ̀rù ló sọ ọmọ Ẹkùn di Ológbò/Ológìní tó fi di ” Ẹran-àmúsìn – Ọdẹ peku-peku” – “It is fear that turned the Tiger’s cub to the cat, that became a “domesticated – Rat Hunter”

3 Replies

Ni igbà àtijọ́, ẹranko ti wọn pè ni Ẹkùn jẹ alágbára ẹranko, bẹni Kìnìún si jẹ́ alágbára ẹranko. Bi Kìnìún ti lágbára tó ninú igbó, bi ó bá bú ramúramù, ohun gbogbo ninú igbó á pa kẹ́kẹ́ titi dé ori ẹranko yoku. Ti Ẹkùn nikan ló yàtọ̀, nitori Ọlọrun fún ni ẹ̀bùn igbóyà, idi niyi ti a fi ńpè ni “Baba Ẹranko”, ti a ńpè Kìnìún ni “Ọlọ́là Ijù”.

: Ẹkùn “Baba Ẹranko” – Tiger “Father of Animals

: Kìnìún ni “Ọlọ́là Iju – Lion “The King of the Forest”.

: ọmọ Ẹkùn – Tiger’s cubs

: Ológbò/Ológìní – Cat

Ni ọjọ́ kan, Ẹkùn gbéra lọ sinú igbó lati lọ wa oúnjẹ fún àwọn ọmọ rẹ, àwọn ọmọ ẹ kéré wọn kò lè yára bi iyá wọn. Ó fún wọn ni imọ̀ràn pe ki wọn kó ara pọ̀ si ibi òkiti-ọ̀gán ti ohun ti lè tètè ri wọn, ṣùgbọ́n wọn kò gbọ́dọ̀ bẹ̀rù fún ohunkóhun tàbi ẹranko ti ó bá wá si sàkáni wọn.

Gẹgẹ bi a ṣe mọ, Kìnìún àti Ẹkùn, ọ̀gá ni onikálùkù láyé ara wọn, wọn ki ja. Ibi ti Kìnìún bá wà Ẹkùn kò ni dé ibẹ̀, ibi ti Ẹkùn bá wà Kìnìún ò ni dé ibẹ̀. Nitori èyi ni Yorùbá fi npa lowe pé “Kàkà ki Kìnìún ṣe akápò Ẹkùn, onikálùkù yio má ba ọdẹ rẹ̀ lọ”.

Lai fà ọ̀rọ̀ gùn àwọn ọmọ Ẹkùn gbọ́ igbe Kìnìún, wọn ri ti ó ré kọja, àwọn ọmọ Ẹkùn ti ẹ̀rù ba ti kò ṣe bi iyá wọn ti ṣe ìkìlọ̀, ìjáyà bá wọn, wọ́n sá. Nigbati Ẹkùn dé ibùdó rẹ lati fún àwọn ọmọ rẹ ni ẹran jẹ, àwọn ọmọ rẹ kò pé, ṣ̀ugbọ́n àwọn ọmọ ti ijáyà bá padà wá bá iyá wọn, nigbà yi ni iyá wọn rán wọn leti ikilọ̀ pé wọn kò gbọ́dọ̀ jáyà. Nitori èyi, ohun kọ̀ wọ́n lọ́mọ.

Nigbati iyá wọn kọ̀ wọ́n lọ́mọ, wọn kò lè ṣe ọdẹ inú igbó mọ́, wọn di ẹranko tó ńrágó, ti wọn ńsin ninú ilé, to ńpa eku kiri. Idi èyi ni Yorùbá fi npa ni òwe pé “Ìjayà ló bá ọmọ Ẹkùn ti ó di Ológbò ti ó ńṣe ọde eku inú ilé.

ENGLISH TRANSLATION Continue reading →

Originally posted 2016-03-29 10:45:48. Republished by Blog Post Promoter

Ìbà Àkọ́dá – Reverence to the First Being

Leave a reply

Obinrin ti ó́ nṣe Ì̀bà Aṣẹ̀dá – A woman paying reverence to the Creator. Courtesy: @theyorubablog

Ìbà Àkọ́dá, ìbà Aṣẹ̀dá
Ìbà ni n ó f’òní jú, mo r’íbà, k’íbà ṣẹ
Nínú ríríjẹ, nínú àìríjẹ
Mo wá gbégbá ọpẹ́, mo r’íbà k’íbà ṣẹ
Alápáńlá tó so’lé ayé ró
Ṣe àtúntò ayé mi
Ní gbogbo ọ̀nà tí mo ti k’etí ikún sí Ọ
Baba d’áríjì, mo bẹ̀bẹ̀
Odò Orisun Rẹ ni mí, máṣe jẹ́ n gbẹ

Ìbà! ìbà!!

Ọmọ ìkà ń d’àgbà, ọmọ ìkà ń gbèrú
Ọmọ ẹni ire a má a tọrọ jẹ
Ọmọ onínúure a má a pọ́njú
Bó ti wù Ọ ́lo ń ṣ’ọlá Rẹ
Ìṣe Rẹ, Ìwọ ló yé o; Ògo Rẹ, é dibàjẹ́
Àpáta ayérayé, mo sá di Ọ ́o
Yọ́yọ́ l’ẹnu ayé
Aráyé ń sọ Ọ ́sí láburú, aráyé ń sọ Ọ ́sí rere
Ọlọ́jọ́ ń ka’jọ́
Bó pẹ́, bó yá, ohun ayé á b’áyé lọ

Ìbà! ìbà!!

Ẹni iná ọ̀rẹ́ bá jó rí, bó bá ní’hun nínú kò ní lè rò
ọ̀rẹ́ gidi ń bẹ bíi ká f’ẹ́ni dé’nú
ọ̀rẹ́ ló ṣe’ni l’ọ́ṣẹ́ tó ku s’ára bí iṣu
Ìrètí nínú ènìyàn, irọ́ funfun gbáláhú!
ọ̀rẹ́ kan tí mo ní
Elédùmarè, Alágbára, ìbà Rẹ o Baba, Atóbijù!

Ìbà! ìbà!!

ENGLISH TRANSLATION Continue reading →

Originally posted 2015-10-02 19:50:39. Republished by Blog Post Promoter

The Yoruba Blog

Ẹ jẹ ki a gbé èdè àti àṣà Yorùbá Lárugẹ: keeping the Yoruba language alive…

Category Archives: Yoruba Folklore

“A ki i jẹ Igún, a ki i fi Ìyẹ́ Igún rinti: Ẹnu Ayé Lẹbọ” – “It is forbidden to eat the Vulture or use its feather as cotton bud: One should be careful of what others say”

Àjàpá àti Ọmọdé Mẹta – “Ẹnu àìmẹ́nu, ètè àìmétè, ló́ nmú ọ̀ràn bá ẹ̀rẹ̀kẹ́” – The Tortoise and the three playful children “A mouth that will not stay shut, the lips that will not stay closed, invites trouble for the cheek”

Àjàpá rẹ Erin sílẹ̀ – “Ìjàlọ ò lè jà, ó lè bọ́ ṣòkòtò ni idi òmìrán”: The Tortoise humbled the Elephant – “Soldier ant cannot fight, but can cause the giant to remove pant”.

Ìtàn àròsọ bi obinrin ti sọ Àmọ̀tékùn di alábàwọ́n: The Folklore on how a woman turned the Leopard to a spotted animal.

Gbẹ̀dẹ̀ bi Ogún Ìyá, Ogún Bàbá ló ni ni lára – Maternal Inheritance comes with ease, while paternal inheritance brings about trouble

Àjàpá àti Ìyá Alákàrà – “Ọjọ́ gbogbo ni ti olè, ọjọ́ kan ni ti olóhun” – The Tortoise and the fried bean fritter seller – “Every day is for the thief, one day for the owner”.

Ẹ̀rù ló sọ ọmọ Ẹkùn di Ológbò/Ológìní tó fi di ” Ẹran-àmúsìn – Ọdẹ peku-peku” – “It is fear that turned the Tiger’s cub to the cat, that became a “domesticated – Rat Hunter”

Ìbà Àkọ́dá – Reverence to the First Being

Follow The Yoruba Blog